czwartek, 30 lipca 2015

Der, die, das...

Sporo początkujących ma z tym problem. Po tym jak moja siostra powiedziała "die Mädchen" nic już nie jest w stanie mnie zaskoczyć. Rodzajniki są bardzo ważne. Pomylenie "das Tor" z "der Tor" może być nieciekawe; to pierwsze nie jest obraźliwe znaczy po prostu 'bramka, gol', to drugie możemy przetłumaczyć jako 'głupiec, prostak'.
Dla lepszego kontrastu podam Wam kilka przykładów, które różnią się tylko rodzajnikami, a znaczenia mają zupełnie inne:
Der Junge - chłopiec; Das Junge - młode
Der Band - tom; Das Band - wstążka, taśma
To są podstawy, bez tego nie zrobicie poprawnie rekcji rzeczownika.
W języku niemieckim mamy 3 rodzaje: męski "der", żeński "die" i nijaki "das". Dla Polaków uczących się tego języka nie jest to prosty temat, ponieważ rzeczowniki niemieckie niekiedy nie pokrywają się rodzajem z rzeczownikami polskimi. Przykładem może być chociażby podany wyżej das Mädchen - dziewczynka. W języku niemieckim przyjmuje rodzaj nijaki, a w polskim żeński.
Postaram się Wam zaprezentować kilka rzeczowników w tabeli, aby pokazać jak ważny jest rodzaj w języku niemieckim.

Język polski Język niemiecki
wiosna (r. żeński) der Frühling (r. męski)
środa (r. żeński) der Mittwoch (r. męski)
uniwersytet (r. męski) die Universität (r. żeński)
dąb (r. męski) die Eiche (r. zeński)
jabłko (r. nijaki) der Apfel (r. męski)
dziewczynka (r. żeński) das Mädchen (r. nijaki)
banan (r. męski) die Banane (r. żeński)
lód (r. męski) das Eis (r. nijaki)
miedź (r. żeński) das Kupfer (r. nijaki)
szafka (r. żeński) das Schränkchen (r. nijaki)
środek (r. męski) das Mittel (r. nijaki)
baba (r. żeński) das Weib (r. nijaki)
Można tak wyliczać dalej. Jednak teraz chcę Wam pokazać według jakich zasad w niemieckim rozdzielane są rodzajniki.
Rodzajnik DER otrzymują:
  • osoby i zwierzęta rodzaju męskiego
    der Bock - kozioł, der Hahn - kogut, der Löwe - lew, der Sohn - syn, der Vater - ojciec, der Mann - mężczyzna, der
  • męskie nazwy zawodów
    der Arzt - lekarz, der Mechaniker - mechanik, der Lehler - nauczyciel
  • nazwy pór dnia, pór roku, dni tygodnia, miesięcy
    der Nachmittag - popołudnie, der Frühling - wiosna, der Freitag - piątek, der Dezember - grudzień
    WYJĄTKI (PORY DNIA): die Nacht - noc, die Mitternacht - północ
  • strony świata, zjawiska pogodowe, nazwy wiatrów
    der Norden - północ, der Regenbogen - tęcza, der Regen - deszcz, der Passat
  • marki samochodów
    der Volkswagen, der Opel, der BMW
    (motocykle: die BMW, die Harley Davidson)
  • nazwy gór, jezior, nazwy minerałów i skał, oceany
    der Brocken, der Granit, der Fels - skała, der Ton - glina
  • nazwy alkoholi
    der Wein, der Whiskey, der Cognac
    WYJĄTKI: das Bier - piwo
  • nazwy przypadków, stopni i trybów
    der Akkusativ - biernik, der Kamparativ - stopień wyższy, der Imperativ - tryb rozkazujący
  • rzeczowniki, które zostały utworzone od czasowników, nie posiadające końcówek:
    der Gang (gehen) - bieg
    der Besuch (besuchen) - odwiedziny
    der Verlust (verlieren) - strata
  • rzeczowniki, których liczba mnoga tworzona jest poprzez dodanie końcówki -e do rzeczownika w l. poj.
    der Brief = die Briefe (list)
    der Freund = die Freunde (przyjaciel, chłopak)
  • rzeczowniki zakończone na:
    -ig: der Honig - miód, der Käfig - klatka
    -ing: der Hering - śledź
    -ling: der Schmetterling - motyl, der Säugling - niemolwlę
    -ich: der Kranich - żuraw, der Teppich - dywan
    -en: der Kuchen - ciasto, der Garten - ogród
    (oprócz rzeczowników odczasownikowych, np. das Essen, das Trinken, das Lesen)
    -er: der Schauspieler - aktor
    oznaczające narzędzia i urządzenia: der Bohrer - wiertarka, der Computer, der Rechner - kalkulator, der Hammer - młotek, der Fernseher - telewizor
    WYJĄTKI: die Oper - opera, die Butter - masło, die Mauer - mur, das Alter - wiek, das Lager - magazyn, das Fenster - okno, das Zimmer - pokój, das Fieber - gorączka, das Messer - nóż, das Wasser - woda
  • rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone na:
    -ist: Der Polizist - policjant
    -or: der Motor - silnik, motor, der Humor - humor
    -ismus: der Optimismus - optymizm
  • rzeczowniki często zakończone na:
    -d: der Feind - wróg, der Grund - powod
    -f: der Brief - list, der Kopf - głowa
    -k: der Schrank - szafka, der Rock - spódniczka
    -g: der Zeug, der Erfolg - sukces
    -m: der Baum - drzewo, der Film
    -ch/-sch: der Besuch - odwiedziny, der Fisch - ryby
    -s/ -ss/ -ß/ -z: der Reis - ryż, der Fluss - rzeka, der Fuß - stopa, der Blitz - piorun

Rodzajnik DIE otrzymują:
  • rzeczowniki oznaczające istoty płci żeńskiej:
    die Frau - kobieta, die Tochter - córka, die Freundin - dziewczyna(sympatia), die Kuh - krowa WYJĄTKI: das Mädel, das Mädchen - dziewczynka, das Fräulein - panna, das Weib - baba, das Mädel - dziewczyna, das Huhn - kura, das Schaf - owca
  • Żeńskie nazwy zawodów (z końcówką -in):
    die Beamtin - urzędniczka, Verkäuferin - sprzedawczyni
  • większość nazw owoców, kwiatów i drzew:
    die Himbeere - malina, die Pflaume - śliwka, die Rose - róża, die Eiche - dąb, die Tanne - sosna, die Nelke - goździk
    WYJĄTKI: der Apfel - jabłko, der Pfirsich - brzoskwinia, das Veilchen - fiołek, das Vergissmeinnicht - niezapominajka, das Maiglöckchen - konwalia, der Ahorn - klon, der Flieder - bez
  • większość rzek:
    die Weichsel - Wisła, die Oder - Odra, die Donau - Dunaj
    WYJĄTKI: der Dnjepr - Dniepr), der Rhein - Ren, der Ganges - Ganges, der Main - Men, der Nil - Nil
  • liczebniki użyte rzeczownikowo:
    die Eins - jedynka, die Acht - ósemka
  • duża grupa rzeczowników, których liczba mnoga tworzona jest poprzez dodanie końcówki -n lub -en do rzeczownika w l. poj.
    die Tante - ciotka, die Tanten - ciotki
  • Nazwy samolotów, statków oraz marek motocykli:
    die Boeing, die Honda, die Titanic
    WYJĄTKI: der Airbus
  • większość rzeczowników z końcówką -t, pochodzących od czasowników:
    die Tat (tun) - czyn
  • papierosy:
    die Camel - Camel, die Marlboro - Marlboro
  • rzeczowniki zakończone na:
    -in: Lehrerin - nauczycielka, Studentin - studentka
    -ei: die Bäckerei - piekarnia
    WYJĄTKI: der Papagei - papuga, das Ei - jajko, das Allerei - rozmaitości, das Geschrei - wrzawa
    -heit: die Dummheit - głupota
    -keit: Süßigkeit - słodycz
    -schaft: die Mannschaft - drużyna
    -ung: die Hoffnung - nadzieja, die Zeitung - gazeta
    -ion: die Information - informacja
    -ik: die Musik - muzyka
    -e: die Sonne - słońce, die Reise - podróż
    WYJĄTKI: osoby i zwierzęta płci męskiej, np. der Junge, der Affe oraz rzeczowniki: das Ende, das Auge)
  • rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na:
    -a: die Aula - aula
    -age: die Garage - garaż
    -ance: die Balance - równowaga
    -anz: die Toleranz - tolerancja
    -enz: die Differenz - różnica
    -ie: die Energie - energia
    -ik: die Grammatik - gramatyka
    -ion: Die Station - stacja, przystanek
    -ität: die Universität - Uniwersytet
    -ur: die Natur - natura
Rodzajnik das otrzymują:
  • rzeczowniki określające młode osoby i zwierzęta:
    das Fohlen - źrebię, das Kind - dziecko), das Lamm - jagnię
  • gatunki:
    das Pferd - koń, das Schaf - owca
  • rzeczowniki będące zdrobnieniami, zakończone na -chen, -lein:
    das Mädchen - dziewczynka, das Herzchen - serduszko
  • hotele i kina:
    das Abaton - Abaton, das Cinemaxx - Cinemaxx
  • większość krajów i miast:
    das Deutschland - Niemcy, das Polen - Polska, das Stettin - Szczecin
    WYJĄTKI: die Ukraine, die Schweiz, die Türkei, die Slowakei, die Niederlande, die USA, der Irak, der Iran, der Sudan, der Libanon
    ACHTUNG: Nazwy kontynentów, krajów i miast piszemy bez rodzajnika - wyjątek stanowią konstrukcje z przydawką, np.: das schöne Deutschland - piękne Niemcy, das heiße Griechenland - gorąca Grecja
  • kontynenty:
    das Asien - Azja, das Australien - Australia, das Europa - Europa
  • rzeczowniki oznaczające ułamki:
    das Viertel - ćwierć, kwadrans
  • nazwy metali:
    das Silber - srebro, das Kalium - potas
    WYJĄTKI: der Stahl - stal, die Bronze - brąz, die Kohle - węgiel
  • rzeczowniki utworzone z innych części mowy:
    -en: das Trinken - picie, das Essen - jedzenie
    -ing: das Jogging, das Training
  • rzeczowniki utworzone od przymiotników: das Schöne - piękno, das Wahre - prawda
  • rzeczowniki z przedrostkiem ge-:
  • das Gehirn - mózg, das Geschenk - prezent
    WYJĄTKI: die Geschichte - historia, der Gedanke - myśl, der Geschmack - smak
  • kolory:
    das Blau - błękit, das Rot - czerwień
  • języki:
    das Deutsch - niemiecki, das Englisch - angielski, das Polnisch - polski
  • rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na:
    -ment: das Experiment
    -um: das Studium - stadion, das Zentrum - centrum
    -in: das Benzin - benzyna
  • pozostałe rzeczowniki zakończone na:
    -ma: das Thema - temat
    -o/ -eau: das Kino, das Noveau - poziom
    -at: das Sekretariat
    -rzeczowniki zakończone na -tum są rodzaju nijakiego lub męskiego: das Eigentum - własność, das Wachstum - wzrost), der Reichtum - bogactwo, der Irrtum - pomyłka
    -rzeczowniki zakończone na -nis lub -sal są rodzaju nijakiego lub żeńskiego: das Ergebnis - wynik, rezultat, das Gefängnis - więzienie, die Kenntnis - znajomość
  • Nazwy liter i nut:
    das große A, das hohe F

Die Übungen (ćwiczenia) sind hier
pdf oder word drücke hier
Vielen dank für die Aufmerksamkeit. Ich weiß, dass ein bisschen zu viel ist, aber ich drücke euch die Daumen. Deutsch ist nicht so schwer. Viel Erfolg!

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz